توضیحی مختصر از متن فایل  :

استفاده از قارچ هاي  حشره خوار  در كنترل آفات گامي در  كاهش آلودگي  محيط زيست

چكيده :

             استفاده از آفت كش  ها جهت كاهش  ضايعات محصولات كشاورزي  گرچه در راستاي  افزايش توليدات  كشاورزي  وتامين نيازهاي  غذايي بشر  بسيار مفيد وموثر  بوده است  ولي عوارض سوء جانبي  اين مواد شيميايي  امروزه  به عنوان معضل بزرگي  دردنيا مطرح است .لذا از طرفي  ضرورت دارد  عوامل خسارت زاي گياهي كنترل  وميزان خسارت آنها كاهش  يابد  واز طرف  ديگر براي اين منظور   از شيوه ها ومواردي استفاده  شود كه عوارض  سوء محيطي وجانبي نداشته  باشند به همين جهت  استفاده از ارگانيسم هاي  ديگر از جمله  قارچ هاي  حشره خوار  در كنترل آفات  مورد توجه قرار گرفته و امروزه  جايگاه ويژه اي به خود اختصاص داده است . قارچ ها در كنترل  و كاهش جمعيت  بسياري  از آفات  موثر بوده  وبطور كاربردي  در كنترل ميكروبي  آفات نقش  موثري داشته اند.  استفاده از  قارچ ها برعليه آفات  مزيت هاي گوناگوني  دارد كه عمده ترين  آنها بي خطر بودن  براي انسان و محيط زيست  نسبت به آفت كش هاست . تاكنون بيش از 500 گونه قارچ  شناخته شده است كه در بيماريزايي حشرات نقش  دارند تعدادي  از قارچ ها  داراي ميزبان هاي معدودي هستند ومعمولا"  به يك خانواده ، جنس يا چند گونه محدود مي شوند مثل قارچ Hirsutella  sp. در حاليكه  بعضي ديگر  از قارچ ها مثل  Metarhizium anisopliae   متجاوز از 200 گونه از حشرات  را آلوده مي كند.  عليرغم  اينكه بيماري ها ي مهمي توسط  قارچ ها در حشرات ايجاد  مي شود اما  تعداد كمي  از آنها به عنوان عامل كنترل  ميكروبي  به صورت  تجاري مورد استفاده  قرارمي گيرند.  نياز به رطوبت  نسبي بالا  در مراحل اوليه  آلودگي، حساس بودن  اسپورهاي  آلوده كننده به اشعه  ماوراء بنفش  وخشكي محيط، مشكل نگهداري  فر آورده هاي  قارچي از معضلاتي است كه در مسير استفاده از قارچ ها به عنوان عامل ميكروبي وجود دارد.  اما عليرغم  اين مشكلات  در موارد زيادي  استفاده از قارچ ها  با موفقيت توام بوده است مخصوصا"  استفاده از قارچ ها  برعليه شته ها وشپشك ها ودر محيط هاي مرطوب و محدود مثل گلخانه ها بيشتر مورد توجه بوده است .

مزايا ومعايب  استفاده از قارچ ها :

الف : مزايا

1- قارچ ها داراي دامنه ميزباني  بسيار وسيع  بوده و  بعضي گونه ها به تعداد  زيادي از حشرات وساير بندپايان  حمله مي كنند. همانطور يكه بيان شد قارچ  Metarhizium anisopliae به بيش از  دويست گونه حشره  از راسته هاي Lepidoptera,Coleoptera،Diptera, Hemiptera, Orthoptera    حمله مي كند.

2- عوامل  ميكروبي  ديگر ميزبان هاي خود را ابتدائا" از طريق بلعيدن  و از راه ديواره لوله گوارش  آلوده مي كنند  در حاليكه  قارچ ها معمولا"  حشرات را با نفوذ  به داخل كوتيكول  وجلد بدن  آنها آلوده مي سازند كه در نتيجه  اولا" قارچ ها  قادرهستندتا حشرات گياهخوار با قطعات دهاني زننده مكنده را كه حساسيت  به تعداد كمي از ساير بيماريها ي آلوده كننده  دارند آلوده نمايند  ثانيا" برخلاف ساير پاتوژن ها،تمام مراحل زندگي حشره يعني  تخم ، لارو، پوره ، شفيره  وحشره كامل به قارچ ها حساس هستند .

3- قارچ ها  اسپور زايي  زيادي داشته و در شرايط  مطلوب  به سهولت توليد اسپورهاي غير جنسي  مي نمايند  كه اين اسپورها  واحدهاي  اصلي ايجاد كننده  آلودگي محسوب شده وتوسط  باد، باران وغيره در محيط پخش  شده  و مي توانند  سبب ايجاد  همه گيري  (Epizootic) در حشرات  شوند.

4- قارچ ها به راحتي  روي انواع محيط هاي كشت  قارچي مصنوعي  استاندارد نظير سيب زميني  آگار (potato-dextrose agar) ومالت آگار (Malt  extract agar) رشد مي كنند . لذا به  مواد غذايي  مضاعفي احتياج ندارند  البته استثنائا" قارچ  Entomophthora اغلب به محيط  كشت بسيار پيچيده اي  كه محتوي  مواد حيواني باشد نيازمند است.

5- اكثر  قارچ ها در حرارت  بين 20تا 25 درجه سانتي گراد  بهترين  رشد ونمو را داشته واگر در درجه حرارت هاي بالا مثلا"  در 37 درجه سانتيگراد قرارگيرند  رشد مناسبي  نخواهند داشت و اين امر موجب  مي شود كه قارچها براي انسان  و سايرحيوانات  خونگرم  خطرجدي  ايجاد نكنند .

6- بسياري از قارچها در مواقع بروز  شرايط نامساعد  ، اسپورهاي  جنسي خيلي  مقاوم يا اسپورهاي غير فعال  توليد مي كنند  كه ممكن است  اين اسپورها در شرايط مساعد اسپورهاي  غير جنسي در محيط بوجود آورده و ايجاد بيماري  نمايند.

7- قارچ ها معمولا"  با حشر ه كش ها قابل  اختلاط  و سازگار هستند ودر بعضي موارد  نقش تشديد كننده  (synergistic) را نيز بازي مي كنند  (1983. Deacon)

8- بعضي از قارچ ها ي حشره خوار  مثل Verticillum  lecanii هم قارچ هاي بيماري زاي گياهي و هم حشرات  را آلوده مي كنند و لذا اين امكان وجود دارد  كه بتوان  بطورهمزمان هم قارچ هاي بيماري زاي گياهي و هم حشره آفت  را  در موقعيت  هاي خاص با اين گونه قارچ ها كنترل  نمود( ميراب زاده ، 1377)

ب : معايب

1- از آنجائيكه  آلودگي حشره  توسط قارچ ها از طريق  جلد صورت  مي گيرد لذا به اين  دليل شديدا" تحت تاثير  عوامل محيطي  قرار دارند مخصوصا"  رطوبت نسبي  بسيار بالا براي جوانه  زني اسپورها  و ايجاد آلودگي  اوليه نياز است كه اين رطوبت  100درصد  يا نزديك به آن است .البته يك لايه نازك آب در سطح بدن حشره براي  جوانه زني  اسپورها كافي است .

2- اسپورهايي كه آلودگي  اوليه را ايجاد مي كنند به نورخورشيد  و اشعه ماوراء بنفش  (UV) حساس  هستند  و لذا  استفاده  قارچها  در مزارع  را با مشكل مواجه مي نمايند.

3- سرعت  تاثير  و كشندگي  آنها  كم بوده وحتي  قارچ هاي سريع كشنده حشرات ميزبان  ، حداقل  يك هفته  زمان نياز دارند  تا ميزبان  خود را كشته  ويا تغذيه  آن را متوقف نمايند.

4- در  مراحل اوليه كه آلودگي  قارچي درحشره ميزبان  ايجاد شده و هيف هاي قارچ در لايه كوتيكول گسترده هستند  پوست اندازي حشره مي تواند آلودگي را از بين ببرد و هيف هاي قارچ توسط پوسته طرد شده از بدن حشره جدا شوند واين  موضوع موجب مي شود  كه قارچ ها بر روي حشراتي كه مدت زمان  بين دو پوست  اندازي در آنها كوتاه است غير موثر باشند.

5- مشكلات  توليد و كوتاه بودن  طول زمان زنده نگه داشتن  قارچ ها ( Life- shelf)  محدوديت بيشتري در استفاده از قارچ ها به عنوان  عامل كنترل ميكروبي  ايجاد مي كند. يك فرآورده  تجاري زنده  براي عرضه  به بازار كشاورزي  بايد  حداقل 18  ماه طول  زنده ماندن داشته باشد لذا اين بي ثباتي  قارچ ها ( مگر اينكه  تحت موقعيت  ويژه مثل  انبار سرد ، رطوبت  پايين و غيره نگه داشته شوند) موجب شده که دورنماي  استفاده از قارچ  ها به عنوان حشره كش  ميكروبي چندان مناسب  نباشد اگرچه  موفقيتهايي هم دراين زمينه وجود دارد  كه در جاي خود بحث خواهد شد.

6- بسياري از قارچ ها ي حشره خوار در مقابل قارچ كش ها كه برعليه  بيماريهاي قارچي  گياهي استفاده  مي شود حساس  هستند كه اين موضوع  استفاده از آنها  را در مزارعي  كه برعليه بيماري هاي قارچي سمپاشي مي شود با مشكل مواجه مي سازد.