توضیحی مختصر از متن فایل  :

آینده پژوهی که Futurology نیز نامیده می​شود مطالعه آینده​های ترجیحی، باورکردنی و محتمل و جهان​بینی​ها و افسانه​هایی است که زمینه آنهاست. بحثی وجود دارد که آیا این رشته یک هنر است یا یک علم. به طور کلی، می​تواند به عنوان یک شاخه از علوم اجتماعی و به موازات رشته تاریخ درنظر گرفته شود. به همین صورت که تاریخ گذشته را مطالعه می​نماید، آینده پژوهی آینده را درنظر می​گیرد. آینده پژوهی به دنبال درک هرآن چیزی است که احتمالاً ادامه پیدا می​کند و هر آن چیزی که می​تواند به طور موجه (حق به جانب) تغییر کند. بنابراین، بخشی از این رشته به دنبال درکی سیستماتیک و الگو محور از گذشته و حال است و احتمال وقایع و روندهای آینده را تخمین می​زنند. برخلاف علوم فیزیکی که یک سیستم مشخص​تر و محدودتر مورد مطالعه قرار می​گیرد، آینده پژوهی سیستم​های بزرگ​تر و پیچیده​تر جهان را درنظر می​گیرد.آینده پژوهی یک حوزه میان رشته​ای است که تغییرات دیروز و فردا را مطالعه می​کند و نظرات و استراتژی​هایی حرفه​ای و غیرحرفه​ای با توجه به آینده جمع​آوری و تجزیه و تحلیل می​نماید. شامل تحلیل منابع، الگوها و علل تغییر و ثبات در تلاش برای توسعه دوراندیشی​ها و ترسیم آینده​های محتمل می​باشد. این حوزه در سراسر دنیا به مطالعات آینده، دوراندیشی استراتژیک، پیشرو (مربوط به آینده)، تفکر آینده، آینده​سازی، آینده پژوهی و آینده گرایی اشاره دارد. آینده پژوهی و دوراندیشی استراتژیک حوزه​هایی دانشگاهی هستند که اکثراً در دنیای انگلیسی زبان مورد استفاده قرار می​گیرند.

معمولاً سه عامل آینده پژوهی را از تحقیقات سایر رشته​ها متمایز می​کند (اگرچه همه این رشته با درجات متفاوتی با هم همپوشانی دارند): 1) آینده پژوهی اغلب نه تنها آینده​های محتمل بلکه آینده​های باورکردنی، ترجیحی و wild card (روشى که به يک سيستم عامل امکان مى دهد تا روى چندين فايل با نامهاى مرتبط عملکرد مفيدى داشته باشد) را نیز بررسی می​نماید. 2) آینده پژوهی معمولاً تلاش دارد تا دیدی همه جانبه یا سیستماتیک بدست آورد که بر بینشی از یک طیف رشته​های متفاوت مبتنی است. 3) آینده پژوهی مفروضاتی که پشت دیدگاه​های غالب و متضاد آینده وجود دارد را باز می​کند.بنابراین آینده پوچ و خالی نیست؛ بلکه مملو از مفروضات پنهان است. برای مثال، بسیاری از مردم فروپاشی اکوسیستم زمین را در آینده​ای نزدیک انتظار دارند درحالیکه دیگران معتقدند که اکوسیستم موجود به طور نامحدود باقی خواهد ماند. یک رویکرد دوراندیشی به دنبال تجزیه و تحلیل و سپس برجسته نمودن مفروضات زیربنای چنین دیدگاه​هایی خواهد بود.آینده پژوهی معمولاً روی پیش​بینی​های کوتاه مدت متمرکز نیست. اکثر برنامه​ریزی​های استراتژیک که برنامه​های عملیاتی را برای آینده​های ترجیحی با افق زمانی یک تا سه ساله توسعه می​دهند نیز آینده​ها را درنظر نمی​گیرند. برنامه​ها و استراتژی​هایی با افق زمانی بلندتر که مخصوصاً تلاش دارد وقایع محتمل آینده را پیش بینی نمایند قطعاً بخشی از این حوزه است.

تعریف آینده پژوهی

 تلاش سیستماتیک برای پیش بینی توسعه​ها و تحولات آینده که با استفاده از مطالعه​ای فشرده درخصوص روندهای تاریخی و اخیر انجام می​شود و از چندین روش شناسی مانند مدل سازی کامپیوتری و روش دلفی استفاده می​کند. چشم​اندازهای آینده (سناریو نامیده می​شوند) در برنامه​ریزی استراتژیک، بلندمدت و اقتضایی مفید هستند.برخی از بنیادهای فکری (هوشی) آینده پژوهی در اوسط قرن نوزدهم پدیدار گشتند. وندل بل[1] در سال 1997 نشان داد که بحث آگوست کونت[2] در مورد فرا الگوهای تغییر اجتماعی ، آینده پژوهی را به عنوان یک گفتگوی علمی گواهی می​دهد.یک نفر می​تواند با این گفته​ها بحث را قوی​تر کند که آینده پژوهی به عنوان یک رشته​ ی جهت دار در اوایل قرن بیستم، با تولد علم سیستم​ها در دانشگاه و با این ایده برنامه​ریزی سیاسی و اقتصاد ملی بویژه در فرانسه، جماهیر شوروی و کشورهای بلوک شرق درهم تنیده شد.با این حال ظهور آینده پژوهی به عنوان یک رشته دانشگاهی بعد از جنگ جهانی دوم رخ داد. رویکرد های متمایزکننده​ای در اروپای شرقی (بویژه در فرانسه)، در اروپای غربی (شامل جماهیر شوروی)، در کشورهای در حال توسعه  post-colonial و در ایالات متحده آمریکا برخاست. سال 1975 شاهد برپایی اولین برنامه درمورد آینده پژوهی در ایالات متحده –برنامه M. S.- درخصوص مطالعات آینده در دانشگاه هوستون، کلیر لیک بود. یک سال بعد برنامه M. S.  در سیاست عمومی در آینده​ای جایگزین در دانشگاه هاوایی در مانوآ دنبال شد. برنامه هاوایی به شکاف در دیدگاه​های بین آینده نگری های اروپایی​ها و آمریکایی​ها پرداخت.

·         اهداف کلی آینده­پژوهی

در برنامه هاي آینده‌پژوهی اهداف گوناگوني در نظر گرفته شده، از جمله:

زمينه سازي و ايجاد مدل هاي واقعي يا ذهني مبتني بر آینده‌پژوهی، ساختن اطلاعات و دانش هايي در جهت كمك به روند تصميم گيري ها، تشكيل يك چشم انداز گروهي براي آينده و دستيابي به وفاق عمومي.

v    مؤلفه های موفقیت آینده پژوهی؛ ابزاری برای ساخت آینده

از سوالات مهمی که همواره در ذهن محققان وجود دارد این است که «با استفاده از چه ابزار و وسایل و عواملی می توان آینده را ساخت؟» در یک جمع بندی نسبتاً جامع از عوامل مؤثر در شکل دادن به آینده، به ابزارهای تأثیرگذاری بر می خوریم که با بهره گیری مناسب از آنها می توان شرایط آینده را به گونه ای شکل داد که آینده تا حد امکان آن گونه که مطلوب و مورد نظر است، به وقوع بپیوندد. نکته مهمی که در این میان نباید فراموش شود این است که وقوع آینده زمانی به بهترین شکل ممکن محقق خواهد شد که تمامی این ابزارهای هشتگانه به کارگیری شوند. حضور ناقص یا ناتمام این ابزارها، وقوع آینده را با دشواریهایی رو به رو خواهد ساخت و این احتمال وجود دارد که با کارکرد غیرجامع عوامل آینده ساز، هیچ گاه به هدف غایی یعنی «پوشاندن جامه عمل به آینده» دست نیابیم. در ادامه، به معرفی و تشریح هر یک از این ابزارها یا به عبارتی مولفه های آینده پژوهی می پردازیم.

پنج دیدگاه کلی آینده نگری

دیدگاه های آینده نگری متنوع و متعدد بوده و به همان نسبت می توان آنها را به گروه ها و دسته بندی های مختلف تقسیم بندی کرد. ولی پنج دیدگاه کلی در آینده پژوهی مورد قبول بیشتر آینده پژوهان قرار گرفته است که بطور مختصر در اینجا شرح داده می شود. روشن و واضح است که دیدگاه های آینده نگری ماهیت کمی و کیفی داشته و لذا هر کدام معایب و مزایای به خصوص خود را داراست. برای رسیدن به آینده پژوهی بهتر همانطور که قبلا اشاره شد استفاده از چندین روش متعدد و مختلف الزامی است.